خبرنامه ی شماره ی 2:

(داروهای جدید مورد استفاده در درمان هایپرکلسترولمی)

بالا بودن سطح کلسترول با چگالی کم (LDL-C) یکی از ریسک فاکتورهای مهم بیماری­های قلبی- عروقی می­باشد. لذا استفاده از داروهای کاهنده سطح LDL-C یکی از درمان های رایج و مهم در بیماران با سابقه­ی بیماری های قلبی-عروقی می باشد.

پس از ورود استاتین ها به بازار دارویی، این داروها به عنوان موثرترین درمان کاهش دهنده کلسترول مطرح بوده اند و همچنان از این داروها به صورت گسترده­ای در این بیماران استفاده می شود.

اخیراً دسته ی جدیدی از داروهای کاهنده ی سطح کلسترول LDL  به نام  PCSK9I ها وارد بازار شده اند که در بیمارانی که سطح کلسترول آنها با داروهای معمولی همچون استاتین­ها کنترل نمی شود، می توانند به عنوان یک گزینه درمانی مطرح باشند.

آنزیم PCSK9  (Proprotein convertase subtilisin/kexin type 9) ، آنزیمی است که عمدتاً در کبد تولید شده و از طریق تخریب گیرنده های LDL بر روی سلول های کبدی، باعث افزایش میزان سطح سرمی کلسترول می شود. لذا مهار این آنزیم می تواند با کاهش تخریب این گیرنده ها، باعث افزایش برداشت LDL-C سرمی توسط کبد و کاهش میزان غلظت سرمی آن شود. همچنین مهار این آنزیم علاوه بر کاهش تخریب گیرنده­ها، میزان تولید و بیان گیرنده های کلسترول LDL بر سطح سلول های کبدی را افزایش می­دهد. علاوه بر این شواهد و مطالعات موجود نشان می­دهد که این داروها نیز همانند استاتین ها دارای اثرات ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی بوده و از این طریق از ناپایداری پلاک های آترواسکلروز که فرد را مستعد تجمع پلاکتی و ایسکمی قلبی می­کند، جلوگیری به عمل می آورند. این اثر، خصوصاً در بیماران با بیماری های عروق کرونری شدید و حاد، میتواند بسیار حائز اهمیت باشد.

میزان کاهش کلسترول LDL با این داروها تا 70% بوده و همچنین این گروه میزان لیپوپروتئین LP-a را (یکی از عوامل ایجاد پلاک های آترواسکلروز) را به میزان 18-36%  و میزان تری گلیسیرید را به میزان 12-31% کاهش می­دهند. این داروها همچنین سطح سرمی کلسترول HDL را (کلسترول با نقش محافظتی در مقابل تشکیل پلاک های آترواسکلروز) تا میزان 12-31% افزایش می­دهند.  مطالعات نشان داده اند که این داروها تاثیر به سزایی در کاهش حجم پلاک های آترواسکلروزیس در دیواره عروق داشته اند که خود به تنهایي حوادث قلبی-عروقی در بیماران با ریسک بالا را تا 50% کاهش داده است.

از داروهای دسته­ی PCSK9I، می­توان به مونوکلونال آنتی بادی های Alirocumab و Evolocumab اشاره کرد که هر دو به صورت تزریقی در بازار دارویی موجود می باشند و به صورت کاملاً انسانی تهیه شده اند. در حال حاضر فرآورده ی خوراکی از این ترکیبات در دسترس نمی باشد، اما مطالعاتی در این خصوص در حال انجام است. با وجود استفاده از این داروها به صورت تزریقی که از معایب آنها به شمار می­رود، نیمه عمر طولانی آنها باعث شده که تزریق آنها هر 2 الی 4 هفته یکبار انجام شود که این خود تا حدودی می­تواند این مشکل را جبران کند.

در بیماران با نارسایی کبدی و کلیوی خفیف تا متوسط این داروها معمولاً نیازی به تعدیل دوز ندارند، اما در بیماران با اختلالات شدید کبدی و کلیوی هنوز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. در حال حاضر هنوز تداخل دارویی قابل توجهی از نظر بالینی با این گروه دارویی گزارش نشده است.

بر اساس شواهد موجود این داروها تقریبا بی­عارضه بوده و معمولاً خوب تحمل می شوند. واکنش های موضعی حین تزریق در 7 تا 10% از افراد گزارش شده و برخلاف استاتین ها تا کنون سمیت کبدی و عضلانی با مصرف این داروهای گزارش نشده است. همچنین بر خلاف استاتین­ها هنوز گزارشی مبنی بر افزایش ریسک ابتلا به دیابت با این داروها وجود ندارد. واکنش های آلرژیک و ایمونولوژیک همچون راش، خارش، کهیر با مصرف این داروها گزارش شده است. اما واکنش های شدید آلرژیکی هنوز گزارش نشده است.

با توجه به هزینه بالای این داروها و اینکه هنوز به علت جدید بودن آنها اطلاعات کافی در مورد بیضرر بودن آنها در مصرف طولانی مدت وجود ندارد جایگاه درمانی این داروها در حال حاضر محدود به اختلالات هایپرکلسترولمیای فامیلیال شدید و یا مقاوم به درمان با استاتین­ها می­باشد. این داروها می­توانند هم به صورت مونوتراپی و هم در ترکیب با استاتین­ها در درمان هایپرکلسترولمی استفاده شوند.