خبرنامه ی شماره ی 2:
(داروهای جدید مورد استفاده در درمان هایپرکلسترولمی)
بالا بودن سطح کلسترول با چگالی کم (LDL-C) یکی از ریسک فاکتورهای مهم بیماریهای قلبی- عروقی میباشد. لذا استفاده از داروهای کاهنده سطح LDL-C یکی از درمان های رایج و مهم در بیماران با سابقهی بیماری های قلبی-عروقی می باشد.
پس از ورود استاتین ها به بازار دارویی، این داروها به عنوان موثرترین درمان کاهش دهنده کلسترول مطرح بوده اند و همچنان از این داروها به صورت گستردهای در این بیماران استفاده می شود.
اخیراً دسته ی جدیدی از داروهای کاهنده ی سطح کلسترول LDL به نام PCSK9I ها وارد بازار شده اند که در بیمارانی که سطح کلسترول آنها با داروهای معمولی همچون استاتینها کنترل نمی شود، می توانند به عنوان یک گزینه درمانی مطرح باشند.
آنزیم PCSK9 (Proprotein convertase subtilisin/kexin type 9) ، آنزیمی است که عمدتاً در کبد تولید شده و از طریق تخریب گیرنده های LDL بر روی سلول های کبدی، باعث افزایش میزان سطح سرمی کلسترول می شود. لذا مهار این آنزیم می تواند با کاهش تخریب این گیرنده ها، باعث افزایش برداشت LDL-C سرمی توسط کبد و کاهش میزان غلظت سرمی آن شود. همچنین مهار این آنزیم علاوه بر کاهش تخریب گیرندهها، میزان تولید و بیان گیرنده های کلسترول LDL بر سطح سلول های کبدی را افزایش میدهد. علاوه بر این شواهد و مطالعات موجود نشان میدهد که این داروها نیز همانند استاتین ها دارای اثرات ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی بوده و از این طریق از ناپایداری پلاک های آترواسکلروز که فرد را مستعد تجمع پلاکتی و ایسکمی قلبی میکند، جلوگیری به عمل می آورند. این اثر، خصوصاً در بیماران با بیماری های عروق کرونری شدید و حاد، میتواند بسیار حائز اهمیت باشد.
میزان کاهش کلسترول LDL با این داروها تا 70% بوده و همچنین این گروه میزان لیپوپروتئین LP-a را (یکی از عوامل ایجاد پلاک های آترواسکلروز) را به میزان 18-36% و میزان تری گلیسیرید را به میزان 12-31% کاهش میدهند. این داروها همچنین سطح سرمی کلسترول HDL را (کلسترول با نقش محافظتی در مقابل تشکیل پلاک های آترواسکلروز) تا میزان 12-31% افزایش میدهند. مطالعات نشان داده اند که این داروها تاثیر به سزایی در کاهش حجم پلاک های آترواسکلروزیس در دیواره عروق داشته اند که خود به تنهایي حوادث قلبی-عروقی در بیماران با ریسک بالا را تا 50% کاهش داده است.
از داروهای دستهی PCSK9I، میتوان به مونوکلونال آنتی بادی های Alirocumab و Evolocumab اشاره کرد که هر دو به صورت تزریقی در بازار دارویی موجود می باشند و به صورت کاملاً انسانی تهیه شده اند. در حال حاضر فرآورده ی خوراکی از این ترکیبات در دسترس نمی باشد، اما مطالعاتی در این خصوص در حال انجام است. با وجود استفاده از این داروها به صورت تزریقی که از معایب آنها به شمار میرود، نیمه عمر طولانی آنها باعث شده که تزریق آنها هر 2 الی 4 هفته یکبار انجام شود که این خود تا حدودی میتواند این مشکل را جبران کند.
در بیماران با نارسایی کبدی و کلیوی خفیف تا متوسط این داروها معمولاً نیازی به تعدیل دوز ندارند، اما در بیماران با اختلالات شدید کبدی و کلیوی هنوز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. در حال حاضر هنوز تداخل دارویی قابل توجهی از نظر بالینی با این گروه دارویی گزارش نشده است.
بر اساس شواهد موجود این داروها تقریبا بیعارضه بوده و معمولاً خوب تحمل می شوند. واکنش های موضعی حین تزریق در 7 تا 10% از افراد گزارش شده و برخلاف استاتین ها تا کنون سمیت کبدی و عضلانی با مصرف این داروهای گزارش نشده است. همچنین بر خلاف استاتینها هنوز گزارشی مبنی بر افزایش ریسک ابتلا به دیابت با این داروها وجود ندارد. واکنش های آلرژیک و ایمونولوژیک همچون راش، خارش، کهیر با مصرف این داروها گزارش شده است. اما واکنش های شدید آلرژیکی هنوز گزارش نشده است.
با توجه به هزینه بالای این داروها و اینکه هنوز به علت جدید بودن آنها اطلاعات کافی در مورد بیضرر بودن آنها در مصرف طولانی مدت وجود ندارد جایگاه درمانی این داروها در حال حاضر محدود به اختلالات هایپرکلسترولمیای فامیلیال شدید و یا مقاوم به درمان با استاتینها میباشد. این داروها میتوانند هم به صورت مونوتراپی و هم در ترکیب با استاتینها در درمان هایپرکلسترولمی استفاده شوند.
|